Nationaal monument Groot-Zimbabwe, Zimbabwe
Doel: het beter begrijpen van de historische achtergrond van een erfgoed
Vertel het verhaal van Groot-Zimbabwe als voorbeeld van een geschil over de historische herkomst van een belangrijk en indrukwekkend gebied. De archeologische onderzoeken die in Groot-Zimbabwe zijn gedaan hebben duidelijk gemaakt dat het van oorsprong Afrikaans is.
Het belang van Groot-Zimbabwe is zo groot, dat het wordt gebruikt als symbool van het land. De naam van het land komt zelfs van deze gevierde en indrukwekkende stenen ruïnes (Zimbabwe betekent ‘huis van steen’).
Groot-Zimbabwe ligt op een open, bosrijke vlakte en is de grootste eeuwenoude constructie in Sub-Saharisch Afrika. Het bestaat uit twee gebieden, gedomineerd door het heuvelcomplex, een akropolis, een heus kasteel met omringende muren en granieten zwerfkeien. Door de jaren heen hebben bewoners de zwerfkeien aan elkaar verbonden met stenen muren. Op die manier ontstonden er kleine omheiningen en smalle doorgangen. De ruïnes in het valleicomplex, het enorme Great Enclosure (Grote Insluiting), zijn een indrukwekkend monument. De muur om de Great Enclosure is meer dan 250 meter lang en bestaat uit 15.000 ton zorgvuldig uitgehouwen steen (dit is het grootste afzonderlijke bouwwerk uit de oudheid).
De blanke kolonisten in het land dat destijds Rhodesië werd genoemd, waren niet blij met de zoektocht naar de Afrikaanse herkomst van de ruïnes en de bloeiende cultuur die daarmee in verband gebracht werd. In een poging om de geschiedenis te herschrijven, probeerden politici en propagandisten mensen ervan te overtuigen dat de ruïnes mogelijk van Fenicische, Arabische, Indiase of zelfs Hebreeuwse afkomst waren. In verhitte parlementaire discussies werd uiteindelijk geconcludeerd dat Groot-Zimbabwe niet Afrikaans kon zijn.
De archeologen Randall MacIver en Gertrude Caton-Thompson, die opgravingen deden bij Groot-Zimbabwe, concludeerden echter dat de ruïnes echt Afrikaans zijn. Bijna alle voorwerpen die werden gevonden zijn van lokale Shona-afkomst en de opgravingen laten op alle niveaus de Afrikaanse manier van leven zien.
Dit werk heeft samen met grondig onderzoek van andere archeologen, linguïsten en antropologen gezorgd voor een basisgeschiedenis van Groot-Zimbabwe, die in tenminste drie fases onderverdeeld kan worden.
De meest intensieve bewoning van Groot-Zimbabwe begon in de elfde eeuw, toen er kleine paal- en modderhutten werden gebouwd op de heuvel. Twee eeuwen later werden deze hutten vervangen door stevigere modderhuizen. Ook werden toen de eerste stenen muren gebouwd. In de eeuw die volgde, ging het de inwoners voor de wind vanwege handel met volken langs de oostkust van Afrika, met name met moslimkoopmannen. Maar in de vijftiende eeuw kon Groot-Zimbabwe zichzelf niet langer onderhouden. De stad stierf langzaam uit.
De overblijfselen van de uitgebreide handel en het bouwpatroon en het metselwerk van Groot-Zimbabwe, leidden tot het dispuut over de Afrikaanse herkomst van de ruïnes.
De tijd dat de echte geschiedenis en identiteit van het vroege Zimbabwe in twijfel werd getrokken, is nu voorbij. Vandaag de dag vertegenwoordigen de ruïnes van Groot-Zimbabwe de ziel van het land. Het is een juweel van het Afrikaanse erfgoed.
Vraag de leerlingen om een kort opstel te schrijven over hun reactie op deze situatie. Vergelijk en bespreek de opstellen klassikaal.
?
Nationaal Monument Groot-Zimbabwe (Flickr/Kevin Zim)
Type activiteit: activiteit in de klas
Duur: meerdere lesuren
Geschikt voor: geschiedenis, aardrijkskunde, maatschappijleer