8. Het bewaken van het behoud van Werelderfgoederen

 

Werelderfgoedbehoud is een continu proces. Lidstaten van de Conventie, IUCN en ICOMOS rapporteren regelmatig aan het Werelderfgoedcomité over de staat van behoud van Werelderfgoederen, de maatregelen die worden genomen om ze te beschermen en de inspanningen die worden gedaan om de gemeenschap bewust te maken van de waarde van cultureel en natuurlijk erfgoed en het behoud ervan.

In de praktijk nemen Lidstaten hun verantwoordelijkheid heel serieus.

Als een land zijn verplichtingen aan de Conventie niet nakomt en een Werelderfgoed ernstig gevaar loopt, bestaat de kans dat het erfgoed van de Lijst verwijderd wordt. De Conventie heeft dus een duidelijke sanctie.

Tot op heden zijn er twee erfgoederen verwijderd van de Lijst: het Beschermd gebied van de Arabische Oryx in Oman is in 2007 van de lijst geschrapt. De Elbevallei in Dresden, Duitsland is in 2009 van de lijst geschrapt.

Wanneer UNESCO erop gewezen wordt dat een Werelderfgoed mogelijk gevaar loopt – en als deze waarschuwing klopt en het gevaar serieus genoeg is – komt het erfgoed op de Lijst van bedreigd Werelderfgoed. De bedoeling van de lijst is om wereldwijd aandacht te krijgen voor de natuurlijke of menselijke omstandigheden die het Werelderfgoed en zijn unieke kenmerken bedreigen. Bedreigde erfgoederen op deze lijst hebben recht op bijzondere maatregelen met betrekking tot het behoud en noodingrepen.

Slechts in uitzonderlijke en urgente gevallen, zoals het uitbreken van oorlog (bijvoorbeeld in Dubrovnik in 1991), zal het Werelderfgoedcomité een erfgoed op de Gevarenlijst zetten, zonder dat het een officieel verzoek van de desbetreffende Lidstaat heeft gehad.

 

Verwijderd van de lijst: de Elbevallei in Dresden, Duitsland
Het Werelderfgoedcomité besloot om de Elbevallei in Dresden van de UNESCO Werelderfgoedlijst te schrappen vanwege de bouw van een brug met vier rijstroken in het hart van het culturele landschap. Dit betekende dat het landschap niet langer de ‘unieke, universele waarde’ had die het destijds een Werelderfgoed maakte.

 

Verwijderd van de lijst: het beschermd gebied van de Arabische oryx, Oman
Het Werelderfgoedcomité heeft dit gebied van de lijst gehaald omdat Oman besloot om het beschermd gebied met 90% te verkleinen. Dit ging tegen de richtlijnen van de Conventie in. Het Comité beschouwde dit als vernietiging van de unieke en universele waarde van het gebied, dat in 1994 op de lijst was gekomen.

In 1996 waren er nog 450 Arabische oryxen (een soort antilopes) in het gebied, maar dat getal is sindsdien gedaald tot 65. Met slechts vier fokkende paren, is de toekomst van de oryx onzeker. Deze afname wordt veroorzaakt door stropen en het kleiner worden van het leefgebied.

Na uitgebreid overleg met de Lidstaat, was het Comité van mening dat de eenzijdige inkrimping van het beschermd gebied en de plannen voor een olieraffinaderij, de waarde en integriteit van het gebied zouden verwoesten. In het gebied leven ook andere bedreigde diersoorten, zoals de Arabische gazelle en de kraagtrap (een vogelsoort).

 

De brug door de Elbevallei bij Dresden (Flickr/Hammonia)